Co to jest ELO?
ELO to system rankingowy do obliczania poziomu graczy na podstawie ich wzajemnych pojedynków. Jest on używany przez Międzynarodową Federację Szachową FIDE. W tym kontekście mówić należy o Rankingu FIDE zamiast o rankingu ELO.
Mówiąc prosto – ranking FIDE gracza to wartość liczbowa określająca jego siłę gry. Im wyższy ranking tym większa siła gry. Ranking ten jest ruchomy czyli -przeciwieństwie do rankingu PZSzach – ranking FIDE może również spadać. Ulega on ciągłym wahaniom – w zależności od siły gracza – w kontekście jego progresu czy dyspozycji.
Po co zdobywa się ranking FIDE?
Dla satysfakcji lub prestiżu. Wysokość rankingu FIDE najlepszych szachistów świata to jeden z najbardziej elektryzujących aspektów rywalizacji szachowej. Coraz częściej ranking FIDE zdobywa się mimochodem – staje się on regularnym elementem szachowej rywalizacji.
Jakie są aktualne rankingi najlepszych graczy na świecie?
Najwyższy obecnie ranking posiada Mistrz Świata – Magnus Carlsen ~2830.
Listę 100 najwyższych rankingów udostępnia FIDE:
https://ratings.fide.com/toplist.phtml
Jak można zdobyć ranking FIDE?
Aby zostać sklasyfikowanym w rankingu FIDE należy rozgrywać partie turniejowe z zawodnikami już sklasyfikowanymi. Dodatkowo turnieje te muszą być zgłoszone do FIDE. Są one wyraźnie opisane w komunikatach na stronach chessarbiter lub chessmanager. Jednym z takich turniejów jest np. nasz turniej ZEFIR RAPID – link do edycji z roku 2017:
http://www.chessarbiter.com/turnieje/2017/ti_4997/
Jakie są rodzaje rankingów FIDE i czym się różnią?
W zależności od tempa (czasu gry na partie na zawodnika) turnieju wyróżnia się trzy rankingi:
Standard – dla szachów klasycznych (tempo >= 60’/90’/120′ na zawodnika w zależności od rankingu gracza)
Rapid – dla szachów szybkich (tempo > 10′ na zawodnika)
Blitz – dla szachów błyskawicznych (tempo <=10′ na zawodnika)
Przykładowo grając tylko w turniejach szachów szybkich posiada się tylko ranking FIDE Rapid.
Czy ranking FIDE zdobywa się już po jednej partii?
Aby otrzymać ranking FIDE należy rozegrać co najmniej 5 partii z przeciwnikami posiadającymi ranking FIDE (niekoniecznie w jednym turnieju, ale w ciągu 26 miesięcy) i osiągnąć w nich ranking powyżej 1000.
Czy muszę dopełnić formalności by zdobyć ranking FIDE po rozegraniu turnieju?
Nie. Formalności dopełnia sędzia turnieju.
Czy mam już ranking FIDE? Gdzie go sprawdzić?
Na stronie ratings.fide.com Przy wpisywaniu swojego nazwiska i imienia nie używaj polskich znaków diakrytycznych.
Co to jest ID FIDE?
To numer identyfikacyjny gracza w bazie danych FIDE. Zgłoszeń do bazy dokonują sędziowie turniejów w których gracz bierze udział.
Jak często zmienia się ranking FIDE?
Lista rankingowa ogłaszana jest pierwszego dnia każdego miesiąca. Jeśli w poprzednim miesiącu gracz brał udział w turniejach klasyfikowanych do FIDE to nastąpi u niego zmiana rankingu. Czasem dopiero po dwóch miesiącach – w zależności od terminu przesłania raportu z turnieju przez sędziego do FIDE.
Ranking mojego przeciwnika był dużo wyższy/niższy niż ten, który widnieje w podsumowaniu turnieju na moim profilu w FIDE, dlaczego?
Grając z przeciwnikiem o rankingu wyższym/niższym niż 400 punktów rankingowych przyjmuje się, że jego ranking wynosi tylko +/- 400 punktów względem Twojego rankingu aby uniknąć zbyt dużych wahań rankingowych.
Czy na ranking FIDE ma wpływ wiek lub płeć zawodnika?
Dla rankingu Standard zmiany rankingu graczy do 18 roku życia są większe (K=40). W przypadku Blitz i Rapid są jednakowe. Więcej o współczynniku K poniżej.
Co to jest development coefficient – K?
To współczynnik rozwoju. Gracze młodzi, początkujący, progresujący mają wyższy współczynnik K. Oznacza to, że ich wahania rankingu są większe – mogą szybciej osiągnąć poziom, który jest najbardziej adekwatny do ich rzeczywistej gry.
K = 40 dla nowych graczy dopóki nie rozegrają 30 partii rankingowych
K = 20 dla graczy z rankingiem poniżej 2400
K = 10 dla graczy, którzy osiągną ranking 2400 nawet, jeśli ich ranking spadnie w późniejszym czasie poniżej 2400.
K = 40 dla wszystkich graczy poniżej 18 roku życia, tak długo jak długo posiadają ranking poniżej 2300.
K = 20 dla wszystkich graczy w rankingach Rapid i Blitz.
Ponieważ gracze mogą mieć różny współczynnik rozwoju to zmiana rankingu po ich pojedynku nie jest dla nich identyczna. Np. gracz o współczynniku 20 straci mniej punktów rankingowych w przypadku przegranej niż jego przeciwnik o współczynniku 40 zyska w przypadku zwycięstwa. Współczynnik K wprowadzono by zmniejszyć deflację rankingu.
Jakie jest minimalne tempo partii dla danych poziomów rankingów FIDE Standard?
Aby partia została uznana za rankingową musi być rozegrana w tempie:
Minimum 120 minut na zawodnika, jeśli przynajmniej jeden z zawodników ma ranking 2200 lub wyższy.
Minimum 90 minut na zawodnika, jeśli przynajmniej jeden z zawodników ma ranking 1600 lub wyższy.
Minimum 60 minut na zawodnika, jeśli obydwaj gracze maja ranking poniżej 1600.
Jak przeliczać czas dodawany na czas całkowity?
Partie rozgrywane z dodawanym czasem za każdy ruch należy traktować tak, jakby miały 60 posunięć. Np tempo 30′ + 30″ (30 minut na zawodnika na partię +30 sekund za każdy ruch) należy traktować jak tempo 30′ + 30″ x 60 ruchów = 30′ + 1800″ = 30′ + 30′ = 60′. Dla ułatwienia liczenia można po prostu zamieniać dodawane sekundy na minuty. Np tempo 60′ + 30″ = ( 60 + 30 ) = 90′
Tak samo przelicza się czas dodawany w partiach szybkich (Rapid) i w Blitzu. Np Tempo 3′ + 2″ = 5′, tempo 10′ + 5″ = 15′, itp.
Czy są dostępne kalkulatory rankingu FIDE?
Dla graczy niesklasyfikowanych: https://ratings.fide.com/calculator_rp.phtml
Dla graczy sklasyfikowanych: https://ratings.fide.com/calculator_rtd.phtml
Czy ranking FIDE może spaść poniżej 1000?
Wartość rankingu ELO nie może być niższa niż 1000. Gdy ranking gracza spadnie poniżej 1000 to jest on traktowany na powrót jak gracz bez rankingu.
Co to jest inflacja lub deflacja rankingu?
Istnieją dyskusje na temat inflacji czy też deflacji rankingu. W przypadku inflacji oznaczać to miałoby, że ranking np 2500 sprzed 20 lat ma większą wartość niż aktualny ranking 2500. W przypadku deflacji oznaczać to miałoby, że ranking 2500 sprzed 20 lat miałby niższą wartość, niż aktualny ranking 2500.
Obydwie tezy mają swoje argumenty. Więcej o inflacji i deflacji rankingu:
https://en.wikipedia.org/wiki/Elo_rating_system#Ratings_inflation_and_deflation
Co to znaczy celowo obniżyć sobie ranking?
Niektóre turnieje organizowane są w grupach rankingowych, np do 1600, do 1800, do 2000. Bywa, że gracze biorący udział w turniejach klasyfikowanych do FIDE utrzymują ranking na pewnym pułapie (np 1800) mimo wiekszej siły gry (np 1900) by móc grać w niższej grupie rankingowej z większymi szansami na zwycięstwo w turniejach nieklasyfikowanych do FIDE. Postawa ta oceniana jest jako niesportowa.
Skąd wzięła się nazwa ELO?
Od nazwiska twórcy – Arpada Elo, amerykańskiego fizyka pochodzenia węgierskiego. https://pl.wikipedia.org/wiki/Arpad_Elo
Jaki ranking mają współczesne silniki komputerowe?
Szacuje się, że ranking sztucznej inteligencji AlphaZero wynosi ~3500 a najlepsze silniki szachowe mają rankingi ELO w granicach ~3400 punktów. Wokół tej oceny jest jednak wiele kontrowersji. Należy też zaznaczyć, że programy grają tylko z innymi programami. Ranking ELO silników komputerowych nie jest rankingiem FIDE.
Więcej o rankingach współczesnych silników:
http://www.computerchess.org.uk/ccrl/4040/index.html
Więcej o rankingu ELO i rankingu FIDE:
https://www.fide.com/fide/handbook.html?id=197&view=article